Τὸ ἄρθρο ἐδῶ.
Η κοινή έρευνα των Πανεπιστημίων του Τσανάκαλε και του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ξεκίνησε μετά τους καταστροφικούς σεισμούς του 1999 τόσο στην Κωνσταντινούπολη όσο και στην Αθήνα και τελείωσε το 2010.
02.05.2015, 06:38 | Ετικέτες: πανεπιστήμιο, αρχαιολογία, Θεσσαλονίκη, Κωνσταντινούπολη, σεισμοί
Συντάκτης:
Στελλίνα Μαργαριταρίδου
Τι κοινό μπορεί να έχει το Πανεπιστήμιο του Τσανάκαλε, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ο Ομηρος και η Τροία;
Κοινή συνιστώσα όλων αυτών των παραμέτρων είναι η Αρχαιοσεισμολογία, ο σχετικά νέος αυτός κλάδος που ενώνει την αρχαιολογία με τη γεωλογία και τη σεισμολογία αναπαριστώντας ουσιαστικά το παρελθόν. «Μέσω της αρχαιοσεισμολογικής έρευνας οι επιστήμονες μπορούν να αναπαραστήσουν την εδαφολογική συμπεριφορά μιας περιοχής στο παρελθόν, αξιοποιώντας στο έπακρο όλα τα γεωλογικά, τα σεισμολογικά ευρήματα αλλά και τις αρχαιολογικές πηγές.
Τα ενεργά ρήγματα για παράδειγμα, που έχουν καταγραφεί πλέον σε όλο τον ελληνικό χώρο, δίνουν πάρα πολλές πληροφορίες και για το παρελθόν» επισημαίνει ο καθηγητής Γεωλογίας στο ΑΠΘ Σπύρος Παυλίδης.
«Η Αρχαιοσεισμολογία φωτίζει το παρελθόν με πολλούς τρόπους. Μέχρι το 2011 στην ανασκαφή της Δοξιπάρας (Θράκη) υπήρξαν πολλά γεωλογικά και σεισμολογικά ευρήματα που αξιοποιήθηκαν, ενώ τώρα ανάλογη έρευνα γίνεται και στην Αμφίπολη. Πίσω και πέρα όμως από τα πολλά φώτα της δημοσιότητας είναι και η πολυετής ελληνοτουρκική έρευνα στην Ομηρική Τροία, όπου διαπιστώθηκε πως τουλάχιστον μία φορά στη διάρκεια της ιστορικής παρουσίας της η Τροία καταστράφηκε από σεισμό» λέει ο κ. Παυλίδης.
Η κοινή έρευνα των Πανεπιστημίων του Τσανάκαλε και του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ξεκίνησε μετά τους καταστροφικούς σεισμούς του 1999 τόσο στην Κωνσταντινούπολη όσο και στην Αθήνα και τελείωσε το 2010, αφού τότε σταμάτησαν και οι χρηματοδοτήσεις.
Τελικά ήταν ένας καταστροφικός σεισμός κι ένα τσουνάμι που κατέστρεψαν την Ομηρική Τροία; Παρέσυραν τα Ρίχτερ και τα τρομακτικά κύματα που υψώθηκαν πάνω από την παραλιακή πόλη την πιο ενδιαφέρουσα πολιτικο-οικονομική ιστορία της αρχαιότητας;
- Ναι. Μία από τις Τροίες* (η πόλη χτίστηκε και καταστράφηκε πολλές φορές στο πέρασμα των αιώνων), η Τροία VI, καταστράφηκε από σεισμό την εποχή του Χαλκού (1100-1200 π.Χ.) όπως δείχνουν τα αρχαιοσεισμολογικά δεδομένα. Παρόλο που υπάρχουν γεωλογικές ενδείξεις, δεν μπορούμε ακόμη να βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα. Η ομάδα Γεωλογίας των σεισμών του ΑΠΘ σε συνεργασία με το αντίστοιχο του Τσανάκαλε πραγματοποίησαν αρχαιοσεισμολογική έρευνα για τη γεωμορφολογική εξέλιξη του κόλπου της Τροίας αλλά και την πιθανή θέση στην οποία στρατοπέδευσαν οι Αχαιοί. Εξετάστηκαν αρχαιοσεισμολογικά δεδομένα από την πρώιμη εποχή του Χαλκού, οι εναποθέσεις των ποταμών Σκάανδρος και Σιμόεντας, αλλά και τα νεοτεκτονικά ρήγματα της ευρύτερης περιοχής της Τροίας. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη μελέτη του ρήγματος της βόρειας πλευράς της λοφοσειράς της Τροίας, στα μορφοτεκτονικά χαρακτηριστικά του, στο βαθμό ενεργότητάς του, στη σχέση που έχει με το μεγάλο ενεργό ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας αλλά και στην πιθανότητα να είναι υπεύθυνο για τον καταστρεπτικό σεισμό που συνέβη στο τέλος της εποχής του Χαλκού (12ος αιώνας π.Χ.) που, όπως δείχνουν τα αρχαιολογικά δεδομένα, επηρέασε την Τροία VI. Από τις συγκρίσεις και τα δεδομένα της ελληνοτουρκικής ερευνητικής ομάδας γεωαρχαιολογίας και παλαιοσεισμολογίας και συγκρίνοντας τις τελευταίες απόψεις γεωγράφων του ομηρικού τοπίου, αρχαιολόγων και γεωλόγων τίθενται νέοι προβληματισμοί. Τα μέχρι σήμερα δεδομένα δεν επιτρέπουν τη διατύπωση οριστικών απαντήσεων στα προβλήματα, τα οποία παραμένουν μέχρι σήμερα ανοιχτά...
*Σύμφωνα με τις χρονολογήσεις, υπάρχουν συνολικά εννέα Τροίες που χτίστηκαν στο πέρασμα των αιώνων.
•Τροία I – Τροία IV: πρώιμη εποχή Χαλκού (3η χιλιετία π.Χ.)
Τροία V: 20ός αιώνας π.Χ. – 18ος αιώνας π.Χ.
•Τροία VI: 17ος αιώνας π.Χ. – 15ος αιώνας π.Χ.
•Τροία VIh: ύστερη εποχή Χαλκού, 14ος αιώνας π.Χ.
•Τροία VIIa: περ. 1300 π.Χ. – 1190 π.Χ., πιο πιθανή υποψήφια για την Ομηρική Τροία Τροία VIIb1: 12ος αιώνας π.Χ.
•Τροία VIIb2: 11ος αιώνας π.Χ.
•Τροία VIIb3: μέχρι περ. 950 π.Χ.
•Τροία VIII: ~ 700 π.Χ.
•Τροία IX: Ρωμαϊκό Ιλιον, 1ος αιώνας π.Χ.
Η κοινή έρευνα των Πανεπιστημίων του Τσανάκαλε και του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ξεκίνησε μετά τους καταστροφικούς σεισμούς του 1999 τόσο στην Κωνσταντινούπολη όσο και στην Αθήνα και τελείωσε το 2010.
02.05.2015, 06:38 | Ετικέτες: πανεπιστήμιο, αρχαιολογία, Θεσσαλονίκη, Κωνσταντινούπολη, σεισμοί
Συντάκτης:
Στελλίνα Μαργαριταρίδου
Τι κοινό μπορεί να έχει το Πανεπιστήμιο του Τσανάκαλε, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ο Ομηρος και η Τροία;
Κοινή συνιστώσα όλων αυτών των παραμέτρων είναι η Αρχαιοσεισμολογία, ο σχετικά νέος αυτός κλάδος που ενώνει την αρχαιολογία με τη γεωλογία και τη σεισμολογία αναπαριστώντας ουσιαστικά το παρελθόν. «Μέσω της αρχαιοσεισμολογικής έρευνας οι επιστήμονες μπορούν να αναπαραστήσουν την εδαφολογική συμπεριφορά μιας περιοχής στο παρελθόν, αξιοποιώντας στο έπακρο όλα τα γεωλογικά, τα σεισμολογικά ευρήματα αλλά και τις αρχαιολογικές πηγές.
Τα ενεργά ρήγματα για παράδειγμα, που έχουν καταγραφεί πλέον σε όλο τον ελληνικό χώρο, δίνουν πάρα πολλές πληροφορίες και για το παρελθόν» επισημαίνει ο καθηγητής Γεωλογίας στο ΑΠΘ Σπύρος Παυλίδης.
«Η Αρχαιοσεισμολογία φωτίζει το παρελθόν με πολλούς τρόπους. Μέχρι το 2011 στην ανασκαφή της Δοξιπάρας (Θράκη) υπήρξαν πολλά γεωλογικά και σεισμολογικά ευρήματα που αξιοποιήθηκαν, ενώ τώρα ανάλογη έρευνα γίνεται και στην Αμφίπολη. Πίσω και πέρα όμως από τα πολλά φώτα της δημοσιότητας είναι και η πολυετής ελληνοτουρκική έρευνα στην Ομηρική Τροία, όπου διαπιστώθηκε πως τουλάχιστον μία φορά στη διάρκεια της ιστορικής παρουσίας της η Τροία καταστράφηκε από σεισμό» λέει ο κ. Παυλίδης.
Η κοινή έρευνα των Πανεπιστημίων του Τσανάκαλε και του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ξεκίνησε μετά τους καταστροφικούς σεισμούς του 1999 τόσο στην Κωνσταντινούπολη όσο και στην Αθήνα και τελείωσε το 2010, αφού τότε σταμάτησαν και οι χρηματοδοτήσεις.
Τελικά ήταν ένας καταστροφικός σεισμός κι ένα τσουνάμι που κατέστρεψαν την Ομηρική Τροία; Παρέσυραν τα Ρίχτερ και τα τρομακτικά κύματα που υψώθηκαν πάνω από την παραλιακή πόλη την πιο ενδιαφέρουσα πολιτικο-οικονομική ιστορία της αρχαιότητας;
- Ναι. Μία από τις Τροίες* (η πόλη χτίστηκε και καταστράφηκε πολλές φορές στο πέρασμα των αιώνων), η Τροία VI, καταστράφηκε από σεισμό την εποχή του Χαλκού (1100-1200 π.Χ.) όπως δείχνουν τα αρχαιοσεισμολογικά δεδομένα. Παρόλο που υπάρχουν γεωλογικές ενδείξεις, δεν μπορούμε ακόμη να βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα. Η ομάδα Γεωλογίας των σεισμών του ΑΠΘ σε συνεργασία με το αντίστοιχο του Τσανάκαλε πραγματοποίησαν αρχαιοσεισμολογική έρευνα για τη γεωμορφολογική εξέλιξη του κόλπου της Τροίας αλλά και την πιθανή θέση στην οποία στρατοπέδευσαν οι Αχαιοί. Εξετάστηκαν αρχαιοσεισμολογικά δεδομένα από την πρώιμη εποχή του Χαλκού, οι εναποθέσεις των ποταμών Σκάανδρος και Σιμόεντας, αλλά και τα νεοτεκτονικά ρήγματα της ευρύτερης περιοχής της Τροίας. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη μελέτη του ρήγματος της βόρειας πλευράς της λοφοσειράς της Τροίας, στα μορφοτεκτονικά χαρακτηριστικά του, στο βαθμό ενεργότητάς του, στη σχέση που έχει με το μεγάλο ενεργό ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας αλλά και στην πιθανότητα να είναι υπεύθυνο για τον καταστρεπτικό σεισμό που συνέβη στο τέλος της εποχής του Χαλκού (12ος αιώνας π.Χ.) που, όπως δείχνουν τα αρχαιολογικά δεδομένα, επηρέασε την Τροία VI. Από τις συγκρίσεις και τα δεδομένα της ελληνοτουρκικής ερευνητικής ομάδας γεωαρχαιολογίας και παλαιοσεισμολογίας και συγκρίνοντας τις τελευταίες απόψεις γεωγράφων του ομηρικού τοπίου, αρχαιολόγων και γεωλόγων τίθενται νέοι προβληματισμοί. Τα μέχρι σήμερα δεδομένα δεν επιτρέπουν τη διατύπωση οριστικών απαντήσεων στα προβλήματα, τα οποία παραμένουν μέχρι σήμερα ανοιχτά...
*Σύμφωνα με τις χρονολογήσεις, υπάρχουν συνολικά εννέα Τροίες που χτίστηκαν στο πέρασμα των αιώνων.
•Τροία I – Τροία IV: πρώιμη εποχή Χαλκού (3η χιλιετία π.Χ.)
Τροία V: 20ός αιώνας π.Χ. – 18ος αιώνας π.Χ.
•Τροία VI: 17ος αιώνας π.Χ. – 15ος αιώνας π.Χ.
•Τροία VIh: ύστερη εποχή Χαλκού, 14ος αιώνας π.Χ.
•Τροία VIIa: περ. 1300 π.Χ. – 1190 π.Χ., πιο πιθανή υποψήφια για την Ομηρική Τροία Τροία VIIb1: 12ος αιώνας π.Χ.
•Τροία VIIb2: 11ος αιώνας π.Χ.
•Τροία VIIb3: μέχρι περ. 950 π.Χ.
•Τροία VIII: ~ 700 π.Χ.
•Τροία IX: Ρωμαϊκό Ιλιον, 1ος αιώνας π.Χ.
